॥ वाल्मीकि रामायण – किष्किन्धाकाण्ड ॥
॥ vālmīki rāmāyaṇa – kiṣkindhākāṇḍa ॥

॥ सर्ग-४८॥
॥ sarga-48॥

Перевод с санскрита: Анна Устюгова

अथाङ्गदस्तदा सर्वान्वानरानिदमब्रवीत् ॥१॥
athāṅgadastadā sarvānvānarānidamabravīt
Затем тогда Ангада всем обезьянам эту сказал

परिश्रान्तो महाप्राज्ञः समाश्वास्य शनैर्वचः ।
वनानि गिरयो नद्यो दुर्गाणि गहनानि च ॥२॥
pariśrānto mahāprājñaḥ samāśvāsya śanairvacaḥ
vanāni girayo nadyo durgāṇi gahanāni ca
Истощённый, премудрый, отдохнув, медленно речь: “Леса, горы, реки и труднодоступные чащи,

दर्यो गिरिगुहाश्चैव विचिता नः समन्ततः ।
तत्र तत्र सहास्माभिर्जानकी न च दृश्यते ।
तद्वा रक्षो हृता येन सीता सुरसुतोपमा ॥३॥
daryo giriguhāścaiva vicitā naḥ samantataḥ
tatra tatra sahāsmābhirjānakī na ca dṛśyate
tadvā rakṣo hṛtā yena sītā surasutopamā
Ямы и горные пещеры обысканные у нас полностью, и тут, и там дочь джанаки нами не наблюдается, или тот ракшас, которым похищена подобная дочери богов Сита.

कालश्च नो महान्यातः सुग्रीवश्चोग्रशासनः ।
तस्माद्भवन्तः सहिता विचिन्वन्तु समन्ततः ॥४॥
kālaśca no mahānyātaḥ sugrīvaścograśāsanaḥ ।
tasmādbhavantaḥ sahitā vicinvantu samantataḥ
И прошло у нас много времени, и Сугрива, строгий в распоряжениях, поэтому вы, объединённые, повсюду исследуйте.

विहाय तन्द्रीं शोकं च निद्रां चैव समुत्थिताम् ।
विचिनुध्वं यथा सीतां पश्यामो जनकात्मजाम् ॥५॥
vihāya tandrīṃ śokaṃ ca nidrāṃ caiva samutthitām
vicinudhvaṃ yathā sītāṃ paśyāmo janakātmajām
Оставив усталость, и горе, и сон, возникший, обследуйте, пока не увидим Ситу, родную дочь Джанаки.

अनिर्वेदं च दाक्ष्यं च मनसश्चापराजयम् ।
कार्यसिद्धिकराण्याहुस्तस्मादेतद्ब्रवीम्यहम् ॥६॥
anirvedaṃ ca dākṣyaṃ ca manasaścāparājayam ।
kāryasiddhikarāṇyāhustasmādetadbravīmyaham
И неунываемость, и усердие, и непобедимость ума – орудия для успехов в делах – называют, поэтому я это говорю.

अद्यापीदं वनं दुर्गं विचिन्वन्तु वनौकसः ।
खेदं त्यक्त्वा पुनः सर्वं वनमेतद्विचीयताम् ॥७॥
adyāpīdaṃ vanaṃ durgaṃ vicinvantu vanaukasaḥ
khedaṃ tyaktvā punaḥ sarvaṃ vanametadvicīyatām
Сегодня же этот лес труднодоступный обследуйте, лесные жители, оставив усталость, снова весь этот лес пусть будет обследован.

अवश्यं क्रियमाणस्य दृश्यते कर्मणः फलम् ।
अलं निर्वेदमागम्य न हि नो मीलनं क्षमम् ॥८॥
avaśyaṃ kriyamāṇasya dṛśyate karmaṇaḥ phalam
alaṃ nirvedamāgamya na hi no mīlanaṃ kṣamam
Делаемого дела плод обязательно наблюдается. Довольно досады! Ведь, прийдя, неподходяще нам закрывание глаз.

सुग्रीवः क्रोधनो राजा तीक्ष्णदण्डश्च वानराः ।
भेतव्यं तस्य सततं रामस्य च महात्मनः ॥९॥
sugrīvaḥ krodhano rājā tīkṣṇadaṇḍaśca vānarāḥ
bhetavyaṃ tasya satataṃ rāmasya ca mahātmanaḥ
Сугрива – царь гневливый, сильно наказывающий, о обезьяны, надо бояться его постоянно и Раму Махатму.

हितार्थमेतदुक्तं वः क्रियतां यदि रोचते ।
उच्यतां वा क्षमं यन्नः सर्वेषामेव वानराः ॥१०॥
hitārthametaduktaṃ vaḥ kriyatāṃ yadi rocate
ucyatāṃ vā kṣamaṃ yannaḥ sarveṣāmeva vānarāḥ
Ради блага вам это сказано. Пусть выполняется. Если нравится им пусть будет сказано, что является подходящим же для всех нас, обезьяны.”

अङ्गदस्य वचः श्रुत्वा वचनं गन्धमादनः ।
उवाचाव्यक्तया वाचा पिपासाश्रमखिन्नया ॥११॥
aṅgadasya vacaḥ śrutvā vacanaṃ gandhamādanaḥ
uvācāvyaktayā vācā pipāsāśramakhinnayā
Ангады речь послушав, речь сказал Гандхамадана речью, невнятной, поражённой жаждой и усталостью.

सदृशं खलु वो वाक्यमङ्गदो यदुवाच ह ।
हितं चैवानुकूलं च क्रियतामस्य भाषितम् ॥१२॥
sadṛśaṃ khalu vo vākyamaṅgado yaduvāca ha
hitaṃ caivānukūlaṃ ca kriyatāmasya bhāṣitam
Которую речь сказал Ангада именно вам соответствует и полезную, и благоприятную. Да будет исполнено им сказаное.

पुनर्मार्गामहे शैलान्कन्दरांश्च दरीस्तथा ।
काननानि च शून्यानि गिरिप्रस्रवणानि च ॥१३॥
punarmārgāmahe śailānkandarāṃśca darīstathā
kānanāni ca śūnyāni giriprasravaṇāni ca
Снова обыскиваем скалы, пещеры, а также ямы, чащи, пустыни и горные потоки.

यथोद्दिष्टानि सर्वाणि सुग्रीवेण महात्मना ।
विचिन्वन्तु वनं सर्वे गिरिदुर्गाणि सर्वशः ॥१४॥
yathoddiṣṭāni sarvāṇi sugrīveṇa mahātmanā
vicinvantu vanaṃ sarve giridurgāṇi sarvaśaḥ
Как указанные все Сугривой Махатмой обследуйте все:  лес и горные труднодоступные местности – повсюду.

ततः समुत्थाय पुनर्वानरास्ते महाबलाः ।
विन्ध्यकाननसङ्कीर्णां विचेरुर्दक्षिणां दिशम् ॥१५॥
tataḥ samutthāya punarvānarāste mahābalāḥ
vindhyakānanasaṅkīrṇāṃ vicerurdakṣiṇāṃ diśam
Затем, став, снова те обезьяны, великосильные, по усыпанной лесами Виндхьи Южной земле разошлись.

ते शारदाभ्रप्रतिमं श्रीमद्रजतपर्वतम् ।
शृङ्गवन्तं दरीवन्तमधिरुह्य च वानराः ॥१६॥
te śāradābhrapratimaṃ śrīmadrajataparvatam
śṛṅgavantaṃ darīvantamadhiruhya ca vānarāḥ
Те обезьяны, поднявшись на похожую на осеннее облако, великолепную, беловатую гору, много вершинную, изобилующую пещерами,

तत्र लोध्रवनं रम्यं सप्तपर्णवनानि च ।
विचिन्वन्तो हरिवराः सीतादर्शनकाङ्क्षिणः ॥१७॥
tatra lodhravanaṃ ramyaṃ saptaparṇavanāni ca
vicinvanto harivarāḥ sītādarśanakāṅkṣiṇaḥ
Там лес из лодхры прекрасный и леса из саптапарны лучшие из обезьян, обследующие, желающие увидеть Ситу

तस्याग्रमधिरूढास्ते श्रान्ता विपुलविक्रमाः ।
न पश्यन्ति स्म वैदेहीं रामस्य महिषीं प्रियाम् ॥१८॥
tasyāgramadhirūḍhāste śrāntā vipulavikramāḥ
na paśyanti sma vaidehīṃ rāmasya mahiṣīṃ priyām
На его вершину залезшие,  усталые те, с обширной мощью, не увидели Вайдехи – любимую супругу Рамы.

ते तु दृष्टिगतं कृत्वा तं शैलं बहुकन्दरम् ।
अवारोहन्त हरयो वीक्षमाणाः समन्ततः ॥१९॥
te tu dṛṣṭigataṃ kṛtvā taṃ śailaṃ bahukandaram
avārohanta harayo vīkṣamāṇāḥ samantataḥ
Сделав осмотр той скалы, обильно пещерной, спустились те обезьяны, осматривающие со всех сторон.

अवरुह्य ततो भूमिं श्रान्ता विगतचेतसः ।
स्थित्वा मुहूर्तं तत्राथ वृक्षमूलमुपाश्रिताः ॥२०॥
avaruhya tato bhūmiṃ śrāntā vigatacetasaḥ
sthitvā muhūrtaṃ tatrātha vṛkṣamūlamupāśritāḥ
Спустившись на землю усталые, отчаявшиеся, оставшись там на мухурту, покоившиеся на корнях деревьев.

ते मुहूर्तं समाश्वस्ताः किंचिद्भग्नपरिश्रमाः ।
पुनरेवोद्यताः कृत्स्नां मार्गितुं दक्षिणां दिशम् ॥२१॥
te muhūrtaṃ samāśvastāḥ kiṃcidbhagnapariśramāḥ
punarevodyatāḥ kṛtsnāṃ mārgituṃ dakṣiṇāṃ diśam
Они мухурту отдохнувшие, немного переломившие усталость, снова же готовые обыскивать всю Южную сторону.

हनुमत्प्रमुखास्ते तु प्रस्थिताः प्लवगर्षभाः ।
विन्ध्यमेवादितस्तावद्विचेरुस्ते समन्ततः ॥२२॥
hanumatpramukhāste tu prasthitāḥ plavagarṣabhāḥ
vindhyamevāditastāvadviceruste samantataḥ
Они, возглавляемые Хануманом, отправившиеся, лучшие из обезьян, тем временем Виндхью же с самого начала обследовали они со всех сторон.