04-Kiṣkindhākāṇḍa-सर्गः १४

|| वाल्मीकि रामायण – किष्किन्धाकाण्ड ||
|| vālmīki rāmāyaṇa – kiṣkindhākāṇḍa ||

|| सर्ग-१४ ||
|| sarga-14 ||

Перевод с санскрита: Анна Устюгова

सर्वे ते त्वरितं गत्वा किष्किन्धां वालिपालिताम् |
वृक्षैरात्मानमावृत्य व्यतिष्ठन्गहने वने ||१||
sarve te tvaritaṃ gatvā kiṣkindhāṃ vālipālitām |
vṛkṣairātmānamāvṛtya vyatiṣṭhangahane vane ||1||
Быстро подойдя к Кишкиндхе, охраняемой Вали, деревьями себя скрыв, все они остались в густом лесу.

विचार्य सर्वतो दृष्टिं कानने काननप्रियः |
सुग्रीवो विपुलग्रीवः क्रोधमाहारयद्भृशम् ||२||
vicārya sarvato dṛṣṭiṃ kānane kānanapriyaḥ |
sugrīvo vipulagrīvaḥ krodhamāhārayadbhṛśam ||2||
Окинув взглядом все стороны в лесу, любитель леса Сугрива, с большой шеей, выразил сильный гнев.

ततः स निनदं घोरं कृत्वा युद्धाय चाह्वयत् |
परिवारैः परिवृतो नादैर्भिन्दन्निवाम्बरम् ||३||
tataḥ sa ninadaṃ ghoraṃ kṛtvā yuddhāya cāhvayat |
parivāraiḥ parivṛto nādairbhindannivāmbaram ||3||
Затем он, окруженный союзниками, сделав страшный крик, призвал к битве, словно пронзающий звуками небо.

अथ बालार्कसदृशो दृप्तसिंहगतिस्तदा |
दृष्ट्वा रामं क्रियादक्षं सुग्रीवो वाक्यमब्रवीत् ||४||
atha bālārkasadṛśo dṛptasiṃhagatistadā |
dṛṣṭvā rāmaṃ kriyādakṣaṃ sugrīvo vākyamabravīt ||4||
Затем, увидев Раму, готового к действию, подобный восходящему Солнцу, движущийся как гордый лев, Сугрива речь сказал.

हरिवागुरया व्याप्तां तप्तकाञ्चनतोरणाम् |
प्राप्ताः स्म ध्वजयन्त्राढ्यां किष्किन्धां वालिनः पुरीम् ||५||
harivāgurayā vyāptāṃ taptakāñcanatoraṇām |
prāptāḥ sma dhvajayantrāḍhyāṃ kiṣkindhāṃ vālinaḥ purīm ||5||
Мы достигли Кишкиндху, крепость Вали с аркой из расплавленного золота, богатую на флаги, обезьяньей ловушкой схваченную.

प्रतिज्ञा या त्वया वीर कृता वालिवधे पुरा |
सफलां तां कुरु क्षिप्रं लतां काल इवागतः ||६||
pratijñā yā tvayā vīra kṛtā vālivadhe purā |
saphalāṃ tāṃ kuru kṣipraṃ latāṃ kāla ivāgataḥ ||6||
Обещание относительно убийства Вали, которое тобою, о герой, было дано ранее, сделай плодоносящим, как лиану, пришедшее время.

एवमुक्तस्तु धर्मात्मा सुग्रीवेण स राघवः |
तमथोवाच सुग्रीवं वचनं शत्रुसूदनः ||७||
evamuktastu dharmātmā sugrīveṇa sa rāghavaḥ |
tamathovāca sugrīvaṃ vacanaṃ śatrusūdanaḥ ||7||
Так оповещенный Сугривой, тот праведный потомок Рагху, мучитель врагов, тому Сугриве речь сказал.

कृताभिज्ञानचिह्नस्त्वमनया गजसाह्वया |
विपरीत इवाकाशे सूर्यो नक्षत्रमालया ||८||
kṛtābhijñānacihnastvamanayā gajasāhvayā |
viparīta ivākāśe sūryo nakṣatramālayā ||8||
Ты, у которого опознавательный признак сделан этой Гаджапушпой, словно солнце в небе с перевернутой гирляндой созвездий.

अद्य वालिसमुत्थं ते भयं वैरं च वानर |
एकेनाहं प्रमोक्ष्यामि बाणमोक्षेण संयुगे ||९||
adya vālisamutthaṃ te bhayaṃ vairaṃ ca vānara |
ekenāhaṃ pramokṣyāmi bāṇamokṣeṇa saṃyuge ||9||
Сегодня, о обезьяна, от твоего страха, от Вали возникшего, и вражды я освобожу одним выпуском стрелы в сражении.

मम दर्शय सुग्रीव वैरिणं भ्रातृरूपिणम् |
वाली विनिहतो यावद्वने पांसुषु वेष्टते ||१०||
mama darśaya sugrīvavairiṇaṃ bhrātṛrūpiṇam |
vālī vinihato yāvadvane pāṃsuṣu veṣṭate ||10||
Мне покажи, о Сугрива, врага в облике брата Вали, поражённый в лесу, в пыли будет корчиться.

यदि दृष्टिपथं प्राप्तो जीवन्स विनिवर्तते |
ततो दोषेण मा गच्छेत्सद्यो गर्हेच्च मा भवान् ||११||
yadi dṛṣṭipathaṃ prāpto jīvansa vinivartate |
tato doṣeṇa mā gacchetsadyo garhecca mā bhavān ||11||
Если он, попавший в поле зрения живой исчезнет, то теперь из-за ошибки не уйдёт, и ты меня не обвинишь (не упрекнешь, что я не выполнил свое обещание).

प्रत्यक्षं सप्त ते साला मया बाणेन दारिताः |
ततो वेत्सि बलेनाद्य वालिनं निहतं मया ||१२||
pratyakṣaṃ sapta te sālā mayā bāṇena dāritāḥ |
tato vetsi balenādya vālinaṃ nihataṃ mayā ||12||
Воочию те семь сал моей стрелою разорванные, поэтому ты знай, что Вали, силой убитый мною сегодня.

अनृतं नोक्तपूर्वं मे वीर कृच्छ्रेऽपि तिष्ठता |
धर्मलोभपरीतेन न च वक्ष्ये कथञ्चन ||१३||
anṛtaṃ noktapūrvaṃ me vīra kṛcchre’pi tiṣṭhatā |
dharmalobhaparītena na ca vakṣye kathañcana ||13||
Ложь мною не была прежде сказана, о герой, и не будет сказана даже в беде находящимся и наполненным стремлением к долгу.

सफलां च करिष्यामि प्रतिज्ञां जहि सम्भ्रमम् |
प्रसूतं कलमं क्षेत्रे वर्षेणेव शतक्रतुः ||१४||
saphalāṃ ca kariṣyāmi pratijñāṃ jahi sambhramam |
prasūtaṃ kalamaṃ kṣetre varṣeṇeva śatakratuḥ ||14||
Оставь тревогу, выполню обещание (сделаю обещание плодоносным), как Индра дождем рис, проросший в поле.

तदाह्वाननिमित्तं त्वं वालिनो हेममालिनः |
सुग्रीव कुरु तं शब्दं निष्पतेद्येन वानरः ||१५||
tadāhvānanimittaṃ tvaṃ vālino hemamālinaḥ |
sugrīva kuru taṃ śabdaṃ niṣpatedyena vānaraḥ ||15||
Тогда для Вали, золотым венком украшенного, о Сугрива, сделай такой крик, обозначающий призыв, который бы заставил выйти обезьяну.

जितकाशी जयश्लाघी त्वया चाधर्षितः पुरात् |
निष्पतिष्यत्यसङ्गेन वाली स प्रियसंयुगः ||१६||
jitakāśī jayaślāghī tvayā cādharṣitaḥ purāt |
niṣpatiṣyatyasaṅgena vālī sa priyasaṃyugaḥ ||16||
Появляющиеся как завоеватель, хвастающийся победой, непобеждённый из города выйдет без препятствий тот Вали, любитель сражений.

रिपूणां धर्षणं शूरा मर्षयन्ति न संयुगे |
जानन्तस्तु स्वकं वीर्यं स्त्रीसमक्षं विशेषतः ||१७||
ripūṇāṃ dharṣaṇaṃ śūrā marṣayanti na saṃyuge |
jānantastu svakaṃ vīryaṃ strīsamakṣaṃ viśeṣataḥ ||17||
Знающие свою мощь герои оскорбления от врагов не терпят в битве, особенно на глазах женщин.

स तु रामवचः श्रुत्वा सुग्रीवो हेमपिङ्गलः |
ननर्द क्रूरनादेन विनिर्भिन्दन्निवाम्बरम् ||१८||
sa tu rāmavacaḥ śrutvā sugrīvo hemapiṅgalaḥ |
nanarda krūranādena vinirbhindannivāmbaram ||18||
Тот Сугрива золотисто-рыжий, услышав речь Рамы, крикнул ужасным звуком, словно разламывающий небо.

तस्य शब्देन वित्रस्ता गावो यान्ति हतप्रभाः |
राजदोषपरामृष्टाः कुलस्त्रिय इवाकुलाः ||१९||
tasya śabdena vitrastā gāvo yānti hataprabhāḥ |
rājadoṣaparāmṛṣṭāḥ kulastriya ivākulāḥ ||19||
От его звука задрожали коровы, лишились величия, оскорбленные царским поступком, словно смущенные благочестивые женщины.

द्रवन्ति च मृगाः शीघ्रं भग्ना इव रणे हयाः |
पतन्ति च खगा भूमौ क्षीणपुण्या इव ग्रहाः ||२०||
dravanti ca mṛgāḥ śīghraṃ bhagnā iva raṇe hayāḥ |
patanti ca khagā bhūmau kṣīṇapuṇyā iva grahāḥ ||20||
И бегут газели быстро, словно сломанные кони, и падают птицы на землю, словно потерявшие благочестие грахи

ततः स जीमूतगणप्रणादो नादं व्यमुञ्चत्त्वरया प्रतीतः |
सूर्यात्मजः शौर्यविवृद्धतेजाः सरित्पतिर्वानिलचञ्चलोर्मिः ||२१||
tataḥ sa jīmūtagaṇapraṇādo nādaṃ vyamuñcattvarayā pratītaḥ |
sūryātmajaḥ śauryavivṛddhatejāḥ saritpatirvānilacañcalormiḥ ||21||
Затем поспешно испустил крик тот громозвучащий, решительный сын Солнца, чья энергия увеличена мужеством, словно океан, у которого волны раскачаны ветром.